Ճարպակալում
Ի՞նչ է ՃԱՐՊԱԿԱԼՈՒՄԸ։
Ճարպակալումը (obesity) քրոնիկ, բարդացումների ռիսկով ուղեկցվող հիվանդություն է, որը բնութագրվում է մարդու օրգանիզմում ճարպային հյուսվածքի չափից ավելի կուտակմամբ։ Այն արդյունք է էներգիայի ընդունման և ծախսի միջև առաջացած անհամապատասխանության՝ երբ մարդը սպառում է ավելի շատ կալորիա, քան այրում է։
Բժշկական տեսակետից ճարպակալումը դասակարգվում է որպես մեթաբոլիկ խանգարում, որն ունի բազմաճյուղ պատճառներ՝ գենետիկ, հորմոնալ, շրջակա միջավայրի, վարքային և սոցիալ-հոգեբանական գործոններ։
Ճարպակալման աստիճանը սովորաբար գնահատվում է մարմնի քաշի ինդեքսով (BMI – Body Mass Index), որը հաշվարկվում է քաշի և հասակի հարաբերությամբ (քաշ [կգ] / հասակ² [մ²])։
1․BMI ≥ 30 – համարվում է ճարպակալում
2․BMI 25–29.9 – ավելորդ քաշ
Ճարպակալումն առանց բուժման կարող է հանգեցնել բազմաթիվ լուրջ հետևանքների, ներառյալ՝
1․Տիպ 2 շաքարային դիաբետ
2․Բարձր զարկերակային ճնշում
3․Սրտանոթային հիվանդություններ
4․Որոշ տեսակի ուռուցքներ
5․Հորմոնալ խանգարումներ
6․Հոգեկան առողջության խնդիրներ (այդ թվում՝ դեպրեսիա, ցածր ինքնագնահատական)
Ճարպակալման բուժումը պահանջում է համալիր մոտեցում՝ ներառելով սննդակարգի փոփոխություն, ֆիզիկական ակտիվություն, վարքագծային թերապիա, որոշ դեպքերում՝ դեղորայքային կամ վիրաբուժական միջամտություն (օրինակ՝ բարիատրիկ վիրահատություններ)։
Ճարպակալումը պարզապես էսթետիկ խնդիր չէ՝ այն լուրջ սպառնալիք է առողջությանը, ուստի դրա կանխարգելումն ու արդյունավետ կառավարումը կարևոր են թե՛ անհատի, և թե՛ հանրային առողջության մակարդակով։